อายุเยอะ จัดฟันได้มั้ย??
“พี่อายุเยอะแล้วจัดฟันได้มั้ย”
“อายุมากแล้ว จะสวยตอนนี้ก็แปลกๆ”
“จัดแล้วเหมือนเด็กๆมีคนล้อเยอะ”
วันนี้หมอจะมาตอบคำถามเหล่านี้กันค่ะ
อายุมีผลต่อการจัดฟันหรือไม่
การจัดฟันสามารถทำได้แม้อายุเยอะขึ้น แม้จะอายุ 60-70 ปีแล้ว ก็ยังสามารถจัดฟันได้แต่อย่างได้ก็ตามหากอายุมากขึ้น จะมีผลต่อการจัดฟันดังนี้
- ฟันจะเคลื่อนได้ช้าลง เนื่องจากการเคลื่อนของฟันอยู่ในหลักการ การสร้างและสลายของกระดูกรอบฟัน เพื่อให้ฟันสามารถเคลื่อนไปได้ แต่เมื่ออายุมากขึ้นการสร้างของกระดูกรอบฟันสามารถทำได้ช้าลง ประกอบกับกระดูกของคนไข้ จะมีความแข็งมากขึ้นจากการใช้งานมานาน
- การปรับตัวของเนื้อเยื่อในช่องปากทำได้ยากขึ้น โดยเฉพาะเครื่องมือการจัดฟันแบบปกติ ผู้ใหญ่ไม่เคยมีเครื่องมือต่างๆอยู่ในปากเป็นเวลาหลายสิบปี จึงทำให้ปรับตัวเมื่อมีเครื่องมืออยู่ในปากยากกว่าวัยเด็ก
- ปัญหาอื่นๆ เช่น การทานอาหาร หลังจากการติดเครื่องมือในช่องปากแล้ว อาจจะมีผลทำให้ทานอาหารได้ยากกว่าปกติ ไม่ว่าจะเป็นทานได้ช้า ทานไม่ละเอียด หรือมีความรำคาญจากเศษอาหารที่ติดกับเครื่องมือจัดฟัน ซึ่งสามารถส่งผลทางอ้อมต่อสุขภาพโดยรวมของผู้ใหญ่ได้ เช่น มีอาการท้องอืด หรือน้ำหนักลดจากการทานอาหารได้น้อย
แต่อย่างไรก็ตาม หากผู้ใหญ่สามารถปรับตัว หรือเลือกใช้เครื่องมือจัดฟันที่เหมาะสมกับตัวเองได้แล้ว การจัดฟันในผู้ใหญ่จะมีประโยชน์ในด้านอื่นๆ
ประโยชน์ของการจัดฟันในผู้ใหญ่
- ช่วยจัดเรียงฟัน ให้เหมาะกับการใส่ฟันปลอม ในวัยผู้ใหญ่มีโอกาสที่จะสูญเสียซี่ฟันบางซี่ได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็น ฟันผุ ฟันแตก หรือเป็นโรคปริทันต์ หากไม่ได้ใส่ฟันปลอมภายหลังการถอนฟัน จะมีผลทำให้ฟันซี่อื่นๆ เคลื่อนตัวเกิดเป็นช่องว่างระหว่างซี่ ฟันคู่สบย้อยชนเหงือก
- ปิดช่องว่างระหว่างซี่ฟัน นอกจากความสวยงามแล้วยังสามารถลดความเสี่ยงต่อการสะสมของเศษอาหาร ทำให้สามารถลดอัตราการเกิดฟันผุ หรือโรคปริทันต์ได้ดี
- เพิ่มความมั่นใจ เมื่อมีอายุมากขึ้น การใช้งานและการเคลื่อนฟันตามธรรมชาติ ส่งผลให้เกิดฟันหน้าซ้อนเก ทำให้ภาพลักษณ์ขณะพูดคุย พบปะในที่ทำงานแย่ลง การจัดเรียงฟันให้เรียบสวยอีกครั้งจึงเพิ่มความมั่นใจ และภาพลักษณ์ให้แก่ผู้ใหญ่ได้ดี
- ทำความสะอาดซี่ฟันต่างๆได้ง่าย จากการที่เกิดฟันซ้อนเก หรือฟันห่าง ทำให้ไม่สามารถทำความสะอาดได้ดี จึงเป็นเหตุผลต่อการเกิดฟันผุ หรือโรคปริทันต์ได้ง่าย
ตัวอย่างการจัดฟัน เพื่อจัดตำแหน่งฟันที่เหลือให้พร้อมสำหรับใส่ฟันปลอม
ก่อนจัดฟัน
หลังจัดฟัน
เครื่องมือที่เหมาะสมกับการจัดฟันในผู้ใหญ่
การจัดฟันในผู้ใหญ่ สามารถใช้เครื่องมือทุกชนิดได้เหมือนการจัดฟันทั่วไป แต่อย่างไรก็ตาม เครื่องมือบางชนิดสามารถช่วยให้การจัดฟันในผู้ใหญ่มีความสบายมากยิ่งขึ้น ไม่ว่าจะเป็น การจัดฟันแบบ Self ligated ที่ลดการเจ็บหรือเครื่องมือบาดในช่องปากได้ดีกว่า สามารถเครื่องฟันได้เร็วกว่าการจัดฟันแบบธรรมดา หรือการจัดฟันแบบใส ที่สามารถถอดใส่ได้เอง ทำให้ในชั่วโมงที่ต้องเข้าสังคม หรือทำงานอย่างเคร่งครัดสามารถถอดเครื่องมือในช่วงเวลาหนึ่งได้
การจัดฟันแบบเหล็กธรรมดา
การจัดฟันแบบใส
ข้อแนะนำ การปฏิบัติตัว
การดูแลหลังจากเริ่มจัดฟัน เป็นการดูแลที่คล้ายกันกับการจัดฟันทั่วไป ได้แก่
- ทำความสะอาดซี่ฟันด้วยแปรงสีฟันสำหรับการจัดฟัน และใช้แปรงซอกฟันทุกครั้งภายหลังทานอาหารเสร็จ หรืออย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น
- เลือกใช้ยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์สูง เพื่อป้องกันฟันผุ
- เข้าพบทันตแพทย์เป็นประจำตามนัดหมาย เพื่อตรวจสุขภาพ และปรับเครื่องมือให้ฟันเคลื่อนตามแผนการรักษา
- หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่แข็ง หรือเหนียว ในกรณีที่ใช้เครื่องมือจัดฟันชนิดติดแน่น
- การจัดฟันในผู้ใหญ่ โดยเฉพาะกรณีจัดเรียงฟันเพื่อใส่ฟันปลอม มักต้องเข้าปรึกษาร่วมกันระหว่างทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน และทันตแพทย์เฉพาะทางฟันปลอม จึงต้องเข้าพบทันตแพทย์บ่อยครั้งในช่วงวางแผนการรักษา และช่วงจัดฟันใกล้เสร็จสิ้น
การจัดฟันต้องถอนฟันเสมอไปหรือไม่
แผนการรักษาทางทันตกรรมจัดฟัน ว่าจะถอนฟันหรือไม่ถอนฟัน ขึ้นอยู่กับการสบฟัน การเรียงตัวของฟัน ตำแหน่งซี่ฟัน ความต้องการของผู้ป่วยและรูปหน้า ดังนั้น การจัดฟันจึงไม่จำเป็นต้องถอนฟันเสมอไป ผู้ป่วยสามารถคุยแผนการรักษา ความต้องการ เป้าหมายที่อยากได้ เพื่อให้ได้แผนการรักษาที่เหมาะสมที่สุด
การจัดฟันในพื้นฐาน ไม่มีข้อจำกัดในเรื่องอายุ สามารถจัดฟันได้ในทุกช่วงอายุหากฟันแต่ละซี่ มีลักษณะที่ดี เช่น รากฟันไม่ละลาย และกระดูกรอบซี่ฟันปกติ และที่สำคัญมีจิตใจที่พร้อมปรับตัวกับการรักษาแบบต่อเนื่องเป็นเวลาหลักปี แต่อย่างไรก็ตามการจัดฟัน ควรได้รับการดูแลจากทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน ซึ่งสามารถตรวจรายชื่อคุณหมอเฉพาะทางจัดฟันได้จากเว็บไซต์ www.thaiortho.org ซึ่งคลินิกทันตกรรมอัลปาก้ามีคุณหมอเฉพาะทางจัดฟันหลายท่านพร้อมที่จะดูแลทุกๆท่านค่ะ